'Weerbaarheid begint bij mensen'

Weerbaar zijn in een onzekere wereld is geen luxe, maar een noodzaak. Dat is de overtuiging van dr. Eva de Mol, medeoprichter van technologieinvesteerder CapitalT. De Mol combineert wetenschap en praktijk: ze promoveerde in Silicon Valley, waar ze meer dan duizend ondernemersteams onderzocht en investeert vandaag in technologiebedrijven die grote problemen van de toekomst aanpakken. Haar boodschap is duidelijk: in een wereld vol verandering en onzekerheid ligt de sleutel tot succes in mensen en teams. Niet ideeën of technologie bepalen de toekomst, maar de samenstelling, motivatie en veerkracht van de mensen erachter. In haar werk ziet De Mol steeds dezelfde succesfactoren terugkeren: durven falen, scherp kiezen waar je je op richt, bouwen aan netwerken, persoonlijk leiderschap, diversiteit en sterke teams.

De start: tegen de stroom in

Het lijkt achteraf vanzelfsprekend: een fonds met meer dan 75 miljoen onder management, investeringen in ruim 30 startups en een stevige positie in de techwereld. Maar toen De Mol samen met Janneke Niessen CapitalT wilde opzetten, was er niets. Geen kapitaal, geen rijke familie om de eerste miljoenen op te halen, geen netwerk van investeerders dat de deur meteen opende. “Tijdens een van onze eerste gesprekken kregen we het advies: die eerste twintig miljoen haal je gewoon bij vrienden en familie op. Maar wij hadden dat netwerk niet. Sterker nog, de meesten reageerden niet eens op onze mails,” vertelt ze. “We kregen soms tien keer per week een nee. Maar een nee kan altijd nog een ja worden.” Volgens De Mol is dit de essentie van ondernemerschap: doorgaan wanneer anderen afhaken. “Weerbaarheid is een beetje naïef durven zijn. Geloven in je visie, ook als niemand anders dat nog doet.”

Falen als fundament

Een van de lessen die De Mol steeds weer terugziet, is het belang van falen. “Ondernemers die vaker hebben gefaald, bouwen uiteindelijk succesvollere bedrijven. Juist omdat ze geleerd hebben buiten hun comfortzone te stappen.” Ze vertelt het verhaal van Sara Blakely, de Amerikaanse oprichter van shapewearmerk Spanx. Haar vader vroeg zijn kinderen niet wat ze goed hadden gedaan, maar waar ze in gefaald hadden. “Als er niets misging, vond hij dat een probleem. Want dan had niemand iets nieuws geprobeerd.” In Nederland is falen vaak een stigma. Bedrijven die omvallen, worden breed uitgemeten in de media en oprichters krijgen alleen nog vragen over hun mislukking. “Dat maakt ondernemers bang om risico’s te nemen. Maar alleen door af en toe onderuit te gaan, kom je verder,” aldus De Mol.

Focus on what you’re not doing

“Als ondernemer zijn er honderdduizend dingen die elke dag gedaan moeten worden: mensen aannemen, marketing, netwerk bouwen. En natuurlijk denk je altijd dat jij overal het allerbeste in bent. Maar juist dan is het belangrijk te kijken: wat ga je niet doen deze week? Waar zeg je nee tegen? Dat helpt je scherp te blijven en niet te verdrinken in je eigen ambitie,” zegt De Mol. Ze verwijst ook naar Steve Jobs, die altijd hetzelfde zwarte coltruitje droeg. Niet uit stijlbewustzijn, maar omdat hij geen denkruimte wilde verspillen aan triviale beslissingen. “Door bewust te schrappen, creeer je ruimte voor de dingen die er echt toe doen. Focus betekent dat je energie bewaart voor waar je het verschil maakt.”

De kracht van netwerken en verbondenheid

Weerbaarheid bouw je niet in je eentje. Netwerken zijn volgens De Mol misschien wel de belangrijkste factor voor succes. “Ondernemers met een groot, waardevol netwerk komen verder dan anderen. Niet omdat ieder gesprek direct resultaat oplevert, maar juist omdat contacten soms pas na vijf jaar iets opleveren.” Ze vertelt hoe een toevallige ontmoeting met een Amerikaanse professor haar uiteindelijk een beurs en een plek in Berkeley opleverde. “Dat begon met een etentje zonder concreet doel. Vaak komt de echte waarde pas veel later.” Netwerken zijn bovendien een buffer tegen de eenzaamheid van leiderschap. “Being a founder can be lonely,” zegt De Mol. “Je kunt niet altijd eerlijk zijn tegen investeerders of medewerkers. Daarom is het cruciaal je te omringen met peers die hetzelfde meemaken. Netwerken bieden niet alleen kansen, maar ook steun en herkenning.”

Blijf persoonlijk, ook als je groeit

Naarmate bedrijven groter worden, verliezen oprichters soms het persoonlijke contact met hun mensen. “We zien vaak dat ondernemers denken: ik heb geen tijd meer voor individuele gesprekken, dus alles moet via Zoom of e-mail. Maar dat werkt niet,” waarschuwt De Mol. Ze noemt het voorbeeld van een vrouwelijke ondernemer die honderden medewerkers had en toch manieren vond persoonlijk betrokken te blijven. “Zij organiseerde lunches in kleine groepen, maximaal tien mensen. Dat hield de cultuur levendig en gaf haar medewerkers het gevoel dat ze gezien werden.” Voor De Mol is dit een kern van weerbaar leiderschap: dichtbij blijven, ook als schaalgrootte dat ingewikkeld maakt. “Mensen willen niet alleen een leider, ze willen contact.”

De drie pijlers van succesvolle teams

Uit haar jarenlange onderzoek blijkt dat drie factoren steeds terugkomen bij succesvolle teams. Allereerst speelt passie een cruciale rol. Ondernemers die gedreven worden door een intrinsieke overtuiging, omdat ze geloven in hun product, hun missie of hun team, bouwen duurzamer dan ondernemers die obsessief uit zijn op status of geld. Die laatste groep loopt vaker vast in burn-outs. Daarnaast is (human capital) van groot belang. Ondernemers die eerder een bedrijf hebben opgebouwd of kennis meebrengen uit de industrie waarin ze actief zijn, hebben meer kans van slagen. De Mol vertelt hoe ze regelmatig pitches ziet van mensen die zonder enige ervaring een startup in AI en healthcare willen bouwen. “Zonder kennis of ervaring uit de zorg is dat bijna kansloos, tenzij je je aanvult met iemand die dat wel heeft. Echte expertise is onmisbaar.” En tenslotte draait het om teamdynamiek. Vertrouwen, de bereidheid elkaar aan te spreken en zelfs de mogelijkheid het oneens te zijn, maken het verschil. “Teams die het altijd met elkaar eens zijn, zijn zelden innovatief. Gezonde conflicten laten zien dat verschillende perspectieven samenkomen. Daar ontstaat creativiteit.” Volgens De Mol maakt juist dit samenspel, passie, ervaring (human capital) en dynamiek, dat een team weerbaar is en op de lange termijn kan groeien.

Diversiteit als noodzaak, niet als luxe

Een ander thema dat De Mol vaak benadrukt, is diversiteit. “Als teams te homogeen zijn, ontwikkelen ze producten die niet inclusief zijn. Dat kan desastreuze gevolgen hebben.” Ze wijst op voorbeelden: een zeepdispenser die alleen werkte bij een lichte huid, of AImodellen die vrouwen lagere salarissen adviseren dan mannen. “Dat komt doordat de teams die deze technologie bouwen te eenzijdig zijn samengesteld.” Zelf ervoer ze hoe hardnekkig stereotypen kunnen zijn. “Toen wij ons fonds startten, kregen we vaak te horen dat we een man nodig hadden in het team. Uiteindelijk hebben we zelfs een silhouet van een man in ons pitchdeck gezet. Niemand vroeg ooit wat hij deed. Pas toen we dertig miljoen hadden opgehaald, konden we dat corrigeren. Dat was confronterend, maar ook veelzeggend.” Voor De Mol is diversiteit geen ideaalbeeld, maar een harde randvoorwaarde voor innovatie en weerbaarheid. “Als we iedereen willen betrekken en de uitdagingen van de toekomst willen oplossen, moeten we breken met stereotypen die al op jonge leeftijd ontstaan.”

Slot: een cultuur van lef en risico

De Mol besluit met een oproep: “We hebben alle ingredienten in huis om innovatief en weerbaar te zijn. Maar dat vraagt om lef en een cultuur waarin risico nemen en falen niet afgestraft worden, maar gewaardeerd.” Weerbaarheid, zo benadrukt ze, is geen hardheid of stoïcisme. Het is de kunst om telkens terug te veren, te leren van fouten, te bouwen op netwerken en vertrouwen, en bovenal: te investeren in mensen. “Goede teams zijn de sleutel,” zegt ze. “Investeer in mensen en je bouwt organisaties die elke storm aankunnen.”